Pir Imamuddin Kufreshikan

HISTORY OF SATPANTHI DARGHA

HISTORY OF
PIR IMAMUDDIN KUFRESHIKAN 

nÍhík Ãkeh R{k{wÆeLk WVuo (R{k{þkn çkkðk) Lkwt SðLk [rhºk «MkíkkðLkk nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðk (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lke Ëhøkkn Lkk ðneðx {kxu 1939 {kt fkuxuo îkhk yuf xÙMx Lke h[Lkk fhðk{kt ykðe Au. suLkwt Lkk{ R{k{þkn çkkðk hkuò MktMÚkk xÙMx Au. su{kt ºký MkiÞË yux÷u fu R{k{þkn çkkðk Lkk ðtþòu yLku 7 MkíkÃktÚke xÙMxe íkhefu [wtxkÞ Au. yk xÙMx Lkwt [uh{uLk ÃkË fkfk ¼kuøkðu Au. fkfk yk Ëhøkkn Lkk ðneðxfíkko Au. ðíko{kLk fkfk îkhk R{k{þkn çkkðk Lke rð[khMkýe yLku çktÄkhýLkku ðkhtðkh ¼tøk fhe yk Ëhøkkn Lkwt MðYÃk çkË÷ðkLkku «ÞkMk fÞkuo Au. RríknkMk Lku rð¢]ík heíku ÷kufku Mk{ûk hsw fhðk{kt ykðu Au. R{k{þkn çkkðk Lku {nkhks yLku íku{Lke Ëhøkkn Lku {trËh íkhefu «MÚkkrÃkf fhðkLkku yuf MkwrLkÞkuSík «ÞkMk ÚkE hÌkku Au. Ëhøkkn Ãkh ykðLkkh ©æÄk¤wykuLku R{k{þkn çkkðk Lkk çkË÷u R{k{þkn {knkhks Lke sÞ çkku÷ðkLkwt fnuðk{kt ykðu Au íku {kuxw ÃkkÃk Au. WÃkhktík ½ýeðkh ykÃku÷ ËkLkLke ÃknkU[ Ãký ykÃkðk{kt ykðíke LkÚke suLkk fkhýu ËkLkLke ykðf Lkku ËwhWÃkÞkuøk ÚkkÞ Au. yk çkkçkíku ònuh sLkíkk Mk{ûk ÞkuøÞ {krníke ÃknkU[zðkLkk «ÞkMkYÃku yk ÃkwMíkf «fkrþík fhðk{kt ykÔÞwt Au. yk SðLk [rhºk yu rðrðÄ Mkt˼oøkútÚkku Lke {krníke Lkwt Mktf÷Lk Au. yk çkkçkíku yLkuf Mkt˼o økútÚkku WÃk÷çÄ Au. Ãkhtíkw {kuxk¼køku yk ÃkwMíkfLke {krníke Lke[u Ëþkoðu÷ ÃkwMíkfku ÃkhÚke ÷uðk{kt ykðe Au. (1) Mkík ÃktÚk þk† (2) íkðkhe¾u Ãkeh (3) økwshkíkLkk ykir÷Þkyku.

nÍhík Ãkeh R{k{wÆeLk WVuo (R{k{þkn çkkðk) fw£u rþfLk Rhkfe y÷ nwMkiLke(hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) nÍhík Ãkeh R{k{wÆeLk WVuo R{k{þkn çkkðkLkku sL{ íkkhe¾ : 27 {e {knu hçkeWMMkkLke yLku rnshe MkLk 856 {kt Ãktòçk R÷kfk Lkk W[ fMçkk{kt ÚkÞku níkku. ÷kufku íku{Lku R{k{ fne çkku÷kðíkk níkk íkuÚke fheLku íku{Lkwt Lkk{ R{k{þkn çkkðk Ãkze økÞw. nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðk Lkk sL{ ÃkAe íku{Lkk {kíkw©eyu íku{Lku MkkV fÃkzk Ãknuhkðe íku{Lkk rÃkíkk©e nÍhík nMkLk fçkeYÆeLk MkknuçkLke økkuË{kt ykÃÞk. nÍhík fçkeYÆeLk Mkknuçku ½ýku Ônk÷ fhe sýkÔÞw fu yk {khku VhÍLË ½ýkus {nkLk çkwÍwøko Úkþu yLku íku yuf s{kLkkLkku fwíkqçk nþu su ík{k{ ykir÷ÞkykuLkku MkhËkh nkuÞ Au. yLku íku{Lke fhk{íkku nþu su ònuh{kt yLku çkkíkeLk{kt ònuh Úkþu. nÍhík R{k{þkn çkkðk LkkLkk níkk íÞkhÚkes íku{Lke ½ýe ¾he fhk{íkku ònuh Úkðk ÷køke níke. LkkLke Wt{h{kts ík{k{ òíkLkwt Äk{eof ¿kkLk íkuyku «kó fhe [wõÞk níkk. çkkh ðhMkLke W{h{kt ÃkkuíkkLkk rÃkíkk©eLkk {wheË (rþ»Þ) çkLke ík{k{ òíkLkwt ¿kkLk, fhk{ík rðøkuhuLkwt RÕ{ íku{ýu «kó fhe ÷eÄw níkw. íÞkh ÃkAe íku{Lkk rÃkíkk©eyu nÍh R{k{wÆeLk MkknuçkLku MkíÞÃktÚk «[kh {kxu økwshkík íkhV hðkLkk fÞko. yLku sýkÔÞw fu yMkíÞLku Ëqh fhe ËwrLkÞk{kt MkíÞLkku Vu÷kðku fhku. økwshkík íkhV hðkLkk ÚkÞk fu Úkkuzkf Mk{Þ ÃkAe íku{Lkk rÃkíkk©eyu yk VkLke ËwrLkÞkÚke ÃkhËku fÞkuo. yk ð¾íku R{k{þkn çkkðk W[Úke ½ýk Ëqh níkk. Ãkhtíkw YnkLke fhk{íkÚke ½ýku ÷ktçkku hMíkku fkÃke W[{kt ykðe ÃknkUåÞk. íku{Lkk rÃkíkk©eLkk sLkkÍkLku ÷RLku ÷kufku fçkúMíkkLk íkhV síkk níkk. íkuðk{kt nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðk íÞkt nksh ÚkÞk. yLku ÃkkuíkkLkk rÃkíkk©eLkk sLkkÍkLku hkufe YnkLke Lkuy{ík ðkhMkkLke {ktøkýe fhe. yk òuE íku{Lkk ¼kRyku yLku çkeò ÷kufkuyu sýkÔÞw fu yk ð¾ík Lkuy{ík {ktøkðkLkku LkÚke. R{k{wÆeLk Mkknuçku sýkÔÞw fu {Lku yks «{kýu ðMkeÞík Au. ðkík[eík Ãkwhe Lknkuíke ÚkE fu íkhíks sLkkÍk{kt Úke nkÚk {wçkkhf çkknh ykÔÞku yLku íku{ktLke ½ýe ¾he Lkuy{íkku R{k{þkn çkkðkLku MkwÃkwËo fhe. yLku sýkÔÞw fu ykLkkÚke ðÄw Lkuy{ík ík{kuLku nÍhík òyVh MkkrËf (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lke {wçkkhf Ëhøkkn QÃkhÚke {¤þu fu suyku “R{k{w÷ RLMkune ð÷ SÒk” Au. íÞkh ÃkAe rÃkíkk©eLkk sLkkÍkLku fçkúMíkkLk íkhV ÷E økÞk yLku ËVLk fÞko. nÍhík Ãkeh R{k{wÆeLk Mkknuçk W[{kt rÃkíkk©eLkk ðVkík ÃkAe [k÷eMk rËðMk hne rfh{kLk íkhV nÍhík þi¾ økw÷k{ {wnB{Ë (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lku {éÞk. suyku nÍhík nMkLk fçkeYÆeLk (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lkk MkkÚkeËkh níkk. íku{Lke ÃkkMkuÚke Ãký ½ýw ¿kkLk «kó fÞwo. íÞkh ÃkAe nÍhík MkiÞË Lkqhþkn çkwÍwøko ÃkkMkuÚke Ãký YnkLke ¿kkLk nkMke÷ fÞwo. nÍhík Lkqhþkn (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) yu sýkÔÞw fu : {khe ykt¾kuLkk Lkqh ík{u ík{k{ òíkLke fhk{íkkuÚke ¼hÃkqh Aku. ík{Lku Ëhuf òíkLkwt RÕ{ Au. çkÄes çkkçkíkku òýku Aku. ½ýe ¾he fhk{íkku íku{ýu çkûkeMk fheLku sýkÔÞw fu ðÄkhu ViÍ ík{khk çkkÃk-ËkËk (ðrz÷ku) Lke Ãkrðºk ËhøkknkuÚke ík{kuLku {¤þu. nÍhík R{k{þkn çkkðk rfh{kLkÚke {ËeLkk {wLkÔðhk íkhV hðkLkk ÚkÞk. íÞkt sE nÍhík {wnB{ËwhoMkq÷wÕ÷kn (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) Lke {Íkhu Ãkqh yLkðkhLke rÍÞkhík fhe. yLku nÍhík Lkçke Mkknuçk (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) ÃkkMkuÚke YnkLke ViÍ ÷eÄk ÃkAe nÍhík R{k{ òyVh MkkrËf (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lke ËhkøkknLke rÍÞkhík {kxu økÞk yLku íku{Lke ÃkkMkuÚke çkkíkeLke RÕ{ nktMke÷ fhe ÃkkAk VÞko. íÞkhu nÍhík R{k{wÆeLk fw£u rþfLk ÃkkuíkkLku fhk{íkkuÚke ¼hÃkqh sýkÞk. yLku çkuþw{kh fhk{íkku ÃkkuíkkLkk òíkÚke ònhu Úkðk ÷køke. íÞkh ÃkAe ÃkkuíkkLkk {kíkw©eLke Mkuðk{kt W[{kt nksh ÚkÞk. Úkkuzkuf Mk{Þ ynª hÌkk ÃkAe nÍhík R{k{þkn çkkðkyu ½ýk yLkwÞkÞeyku íkÚkk ÃkkuíkkLkk ¾÷eVk (rþ»Þ) nÍhík nkÍh çkuøk MkkÚku MkíkÃktÚk «[kÚkuo økwshkík íkhV hðkLkk ÚkÞk. {wMkkVhe{kt ½ýks {kýMkku Ãkrðºk f÷{k Úke {wþhoV ÚkE MkíkÃktÚk{kt Ëk¾÷ ÚkÞk. økwshkík{kt Ãký MkUfzku ðhMkku ÚkÞk. ÃkkuíkkLkk ðze÷ nÍhík Ãkeh Lkqh MkíkøkwY çkkðkyu su{Lke Ëhøkkn LkðMkkhe{kt Au fhu÷k MkíkÃktÚk «[khLke Úkkuze ½ýe çkkfe hnu÷e LkqhkLke Í÷fLku Vhe R{k{þkn çkkðkyu íkkS fhe. yLku [khu íkhV MkËkyu n¬ ÷kR÷kn RÕ÷Õ÷knw {wnB{ËwhohMkq÷wÕ÷kn Vu÷kðk ÷køke. økwshkík{kt MkíkÃktÚk «[kh fhíkk fhíkk yuf “ytxwýk” Lkk{Lkk økk{{kt yuf {ÂMsË{kt ÃkkuíkkLkku {wfk{ fÞkuo. ½ýk¾hk Lk{kÍe {kýMkkuyu ÃkkuíkkLku çkuXu÷k òuR nuhík Ãkk{e sýkÔÞw ík{ku {wMkÕ{kLk Aku, MkiÞË Aku íkku ÃkAe ík{u yÕ÷knLkk nwõ{ «{kýu Lk{kÍku fu{ LkÚke ÃkZíkk ? nÍhík R{k{þkn çkkðkyu ykùÞosLkf heíku sýkÔÞw fu {khe íkhVÚke ík{khe {ÂMsËLkk r{Lkkhk Lk{kÍ økwòhþu. yu{ fne nÍhík R{k{þkn çkkðk Lk{kÍ yËk (ÃkZðk) fhðk W¼k ÚkÞk. yLku Lk{kÍ ÃkZðk ÷køÞk. MkßËk{kt økÞk íkku {ÂMsËLkk r{Lkkhk Ãký Íwfe økÞk. yLku MkßËku fhðk ÷køÞk. ßÞkhu yk y¬÷{kt Lk Mk{kÞ íkuðe sçkhËMík fhk{ík òuE íkku ÷kufku nuhkLk ÚkE økÞk. yLku ½ýk {kýMkku Mkuðf ({wheË) çkLke økÞk. ykðe òíkLke çku r{þk÷ fhk{íkLke [[ko Mkkt¼¤e økwshkíkLkk MkwÕíkkLk {un{wË çkuøkzkyu nÍh R{k{þkn çkkðkLku {nu÷{kt ykððk yk{tºký ykÃÞw. nÍhík R{k{þkn çkkðk {un{wË çkuøkzkLkk {nu÷{kt {nu{kLk çkLÞk. íÞkhu MkwÕíkkLku R{k{þkn çkkðkLku ÃkwAâw ykÃk Mkknuçk fkuý Aku ? yLku õÞktÚke ykÔÞk Aku ? nÍh R{k{þkn çkkðkyu sðkçk ykÃÞku.

“¼k¼khk{ MkwçkkuÄ QÃkhÚke” QÃkh sýkðu÷ sðkçk Mkkt¼¤e MkwÕíkkLk {un{wË çkuøkzkyu nÍh R{k{þkn çkkðkLke ½ýes Rßsík fhe. yLku MkwÕíkkLku yuf þkne ¼kusLk Mk{kht¼ ÞkußÞku. íku{kt nÍhík R{k{þkn çkkðkLke Ãkheûkk fhðk {un{wË çkuøkzkyu rçk÷kze {khe íkuLkk {ktMkLkk fxfk fhe ¾kðkLkwt Ãkfkðu÷w, yLku yuf ø÷kMk{kt Íuh ¼he Ãkeðk {kxu ykøkún fÞkuo. MkËh ¼kusLk QÃkh nÍhík R{k{þkn çkkðkLke Ãkrðºk LkÍh Ãkzíkks rçk÷kze Sðíke çkLke [k÷e økE yLku Íuhðk¤ku ÃkkýeLkku ø÷kMk Ãkkuíkku Ãke økÞk. ykðe sçkhËMík fhk{ík òuE çkÄks Ëhçkkheyku Ëtøk çkLke økÞk, yk Mk{Þu nÍhík R{k{þkn çkkðkyu MkwÕíkkLk {un{wË çkuzøkkLku sýkÔÞw fu yÞ {un{wË ! yçk íkq “rçkøkzk” yk Mkkt¼¤e MkwÕíkkLkLku ½ýkus zh ÷køÞku. yLku nÍhík R{k{þkn çkkðk ÃkkMku íkuýu fhu÷k fk{Lke {kVe {ktøke. nÍh R{k{þkn çkkðkyu sýkÔÞw fu yÞ MkwÕíkkLk ! zh {ík íkq “rçkøkzk” Lknª çkÕfu “çkuøkzk” ni. ¾wËk Ãkkf íkLku çku økZku Ãkh Víkun ykÃkþu (1) swLkkøkZ yLku (2) ÃkkðkøkZ. yk Ãkrðºk þçËku Mkkt¼¤íkks {un{wË ½ýkus ¾wþ ÚkÞku, yLku ½ýk¾hk LkÍhkLkk yLku ¼ux ÷kðe {wõÞk. su ÷uðk R{k{þkn çkkðkyu RLfkh fÞkuo yLku sýkÔÞw “yÞ MkwÕíkkLk ! y{ku ykðk VkLke ¾ÍkLkk fu ËwrLkÞkLkkt [knfku LkÚke.” ½ýks fk÷kðk÷k, ykSS fÞko ÃkAe nÍhík R{k{þkn çkkðkyu MkwÕíkkLk {un{wË çkuøkzkLku fÌkw : yÞ MkwÕíkkLk ! y{kuLku yuf çk¤Ëøkkze ykÃkku su{kt y{u çkuMke {wMkkVhe fhe þfeyu. MkwÕíkkLku yuf fe{íke çk¤Ëøkkze nÍhík R{k{þkn çkkðkLkk [hýku{kt ÷kðe yÃkoý fhe. R{k{þkn çkkðk nÍhík nkÍhçkuøk MkkÚku yk çk¤Ëøkkzk{kt çkuMke yn{ËkçkkËÚke hðkLkk ÚkÞk. yLku økkze Mkkçkh{íke LkËeLkk rfLkkhk QÃkh ykðe W¼e hne. Mkkçkh{íke LkËeLkwt Ãkkýe ½ýks Ãkwh òuþÚke [k÷e hÌkw níkwt, yux÷u Lkkðzeðk¤kLku nÍhík R{k{þkn çkkðkyu sýkÔÞw fu y{kuLku Mkk{k rfLkkhk QÃkh LkËe Ãkkh ÃknkU[kze Ëu. Lkkðze nktfkLkh {kýMku sýkÔÞw ík{ku ynª W¼k hnku. Úkkuzkf {kýMkkuLku Wíkkhe ykðwt íÞkh ÃkAe ík{kuLku Mkk{u rfLkkhu ÃknkU[kze ykðeþ. nÍhík R{k{þkn çkkðkyu sýkÔÞw : yÞ Lkkðef ! y{kuLku Wíkkð¤ Au íkq y{kuLku sÕËeÚke ÃknkU[kze Ëu. Lkkðefu sýkÔÞwt fu ykÃkLku ðÄkhu sÕËe nkuÞ íkku ík{ku økkze{kt íkku Mkðkh Akus çk¤Ëøkkze MkkÚku ík{u sE þfku Aku. LkkðefLkk ykðk {økYhe þçËku Mkkt¼¤íkks yÕ÷knLkk {fçkq÷ çktËkLku ½ýwts ¾kuxw ÷køÞw. yLku nÍhík nkÍhçkuøkLku sýkÔÞw fu ¾wËk íkyk÷kLkwt Lkk{ ÷E LkkðefLkk sýkÔÞk «{kýu çk¤ËøkkzeLku Ãkkýe{kt sðk Ëku. y{khku rLkøkunçkkLk yÕ÷kn Ãkkf Au. nÍhík R{k{þkn çkkðkLkk {w¾{ktÚke {kuíkeYÃke Ãkrðºk þçËku rLkf¤íkkLke MkkÚkus çk¤ËøkkzeLku nkÍhçkuøku Ãkkýe{kt nktfe {wfe. çk¤Ëøkkze Ãkkýe{kt síkkLke MkkÚkus ÃkkýeLkk çku rnMMkk ÚkE økÞk. yLku ðå[u s{eLk sýkðk ÷køke. yLku nkÍhçkuøku íku hMíkkÚke LkËeLkk rfLkkhu økkze ÃknkU[kze ËeÄe, yLku fwËhíke rLkÞ{ «{kýu LkËeLkwt Ãkkýe su{ níkw íku{Lkwt íku{ ðnuðk ÷køÞw. nkòhku ðMkkuo Ãkwðo nÍhík {qMkk (y÷irnMMk÷k{) yks heíku ËheÞkyu rLk÷{kt ÃkkuíkkLke fki{ MkkÚku [kÕÞk níkk. yLku ÃkkýeLkk çku rnMMkk ÚkE økÞk níkk. íkus «{kýu nÍhík R{k{þkn çkkðkLke yk {nkLk fhk{ík Au. nkuzeðk¤k íku{s íku{kt çkuXu÷k çkÄks {kýMkku R{k{þkn çkkðkLkk Ãkøk [w{ðk ÷køÞk. yLku çkÄk Ãkrðºk f÷{yu nf ÷kR÷kn RÕ÷Õ÷kn {wnB{ËwhohMkq÷wÕ÷kn ÃkZe MkíkÃktÚk{kt Ëk¾÷ ÚkÞk. su søÞkyu økkze [k÷e ÃkkýeLkk çku rnMMkk ÚkE økÞk níkk íku søÞkLku yksu Ãký “Vkxk” fnuðk{kt ykðu Au. yn{ËkçkkË Úke hðkLkk ÚkE nÍhík R{k{þkn çkkðk yLku íku{Lkk MkkÚkeËkhku çkÄks yn{ËkçkkËÚke ÷øk¼øk çkkh12 {kR÷ Ëqh ykðu÷ økeh{Úkk økk{u ykÔÞk. yLku {wfk{ fÞkuo. yk ð¾íku R{k{þkn çkkðkyu nkÍhçkuøkLku sýkÔÞw fu ykÃk økk{{kt sE çk¤Ëku {kxu ½kMk ÷E ykðku. nÍhík nkÍhçkuøkLku økk{{ktÚke ½kMkLkwt yuf íkhýwtÞ Lk {éÞw. fu{fu ynªÞk ºký [kh ðhMkÚke Ëw»fk¤ Ãkzu÷ níkku. Auðxu nkÍhçkuøk økeh{ÚkkLkk Ãkxu÷ ÃkkMku ykÔÞk yLku ½kMk {kxu sýkÔÞw. nÍhík nkÍhçkuøkLkku LkqhkLke yLku ¾wçkMkqhík [unhku òuE Ãkxu÷u nkÍhçkuøkLke ½ýes Rßsík fhe. yLku ykËh¼kð ÔÞõík fÞkuo yLku ykSS Ãkqðof yhs fhe : fu yÞ ¾wËkLkk ¾kMk ËkuMík ! ynª íkku ºký [kh ðhMk Úke Ëw»fk¤ Ãkzu Au. y{khe ÃkkMku yLkks íku{s ½kMk rçk÷fw÷ LkÚke. y{khk {kýMkku íku{s y{khk òLkðhku Ãký ½ýks íkf÷eV{kt Au. ík{ku yÕ÷kn ÃkkMku Ëwyk {ktøkku fu y{khe íkf÷eV Ëqh ÚkkÞ. økk{Lkk çkÄk {kýMkku yLku nkÍhçkuøku nÍhík R{k{þkn çkkðk ÃkkMku ykðe Ëwyk fhðk sýkÔÞw. nÍhík R{k{þkn çkkðk økk{Lkk {kýMkkuLke íkf÷eV òuE nkÚk {wçkkhf ykM{kLk íkhV ô[k fhe fwhykLk þheVLke ykÞíkku ÃkZe. íkf÷eVku Ëqh fhðk ¾wËk íkyk÷k ÃkkMku Ëwyk fhe. Úkkuzef {eLkexku Ãký rðíke Lknkuíke fu ykM{kLk QÃkh yuf ÃkkýeÚke ¼hu÷w ðkˤ ½uhkyu÷w òuðk{kt ykÔÞw. yLku Úkkuzefðkh{kt [khu íkhV ÃkkýeLke Äkhkyku ðhMkðk ÷køke. [khu íkhV ÃkkýeLke LkËeyku W¼hkððk ÷køke. Úkkuzkfs rËðMkku{kt yk ðhMku÷ ÃkkýeÚke s{eLk{kt ½kMk Ãký Wøke rLkféÞw. ykðe òíkLke sçkhËMík fhk{ík òuE økk{Lkk ÷kufku nuhkLk ÚkE økÞk yLku Ãkrðºk f÷{ku ÃkZe MkíkÃktÚkÚke {wþhoV ÚkÞk. ÃkAe økk{Lkk ÷kufkuyu nÍhíkLku ynªÞks hnuðk sýkÔÞw Ãkhtíkw R{k{þkn çkkðkyu fÌkw y{u íÞkts {wfk{ fheþwt ßÞkt y{kY VUfu÷w íkeh Ãkzþu yu{ fne nÍhík R{k{þkn çkkðkyu yuf íkeh økeh{Úkk Úke Ãkùe{ íkhV VUfÞw íku íkeh su søÞkyu yksu nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLke Ãkrðºk fçkh þheV Au íku søÞkyu ykðe Ãkzâw. nÍhík nkÍhçkuøkLku íkehLke íkÃkkMk fhðk hðkLkk fÞko. nkÍhçkuøku ÃkkAk ykðe sýkÔÞw fu R{k{þkn çkkðkyu VUfu÷ íkeh ßÞkt ykøk¤ ÃkzÞw Au íÞkt yuf ¼ÞkLkf støk÷ Au yLku yuf þuh yLku þuhLke (ðk½ yLku ðk½ý) çkuXu÷k Au. nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkyu sðkçk ykÃÞku ík{ku çkÄe nfefík ¾he fnku Aku fu{fu íku søÞk ¾wËk íkyk÷kyu {khe {kxu {wfhoh fhe Au LkkÃkkfe Lkk ÚkkÞ yux÷k {kxu ðk½ yLku íkuLke {kËk ðk½ý íku søÞkLke [kufe fhe hÌkk Au. íÞkh ÃkAe økk{Lkk çkÄk yLkwÞkÞeLku ðMkeÞík fhe nkÍhçkuøk íkÚkk çkeò Mkuðfku MkkÚku ßÞkt íkeh Ãkzu÷w níkw íÞkt hðkLkk ÚkÞk íkku nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLku òuíkkLke MkkÚkus ðk½ yLku ðk½ýu yËçk çkòðe støk÷ íkhV [k÷ðk {ktzÞw. nÍhík R{k{þkn çkkðkyu yk søÞkyu {wfk{ fÞkuo. íkuÚkes yk søÞkLkwt Lkk{ “ÃkehkLkk” {~nqh ÚkÞw. “Ãkeh + ykLkk = ÃkehkLkk.” yuf ð¾ík økwshkíkLkk rnLËw ¼kRykuLkku yuf {kuxku Mkt½ fkþeLke òºkkyu sE hÌkku níkku. R¥kuVkfÚke yk Mkt½u økeh{Úkk økk{u {wfk{ fÞkuo. yk Mkt½Lkk {kýMkkuyu nÍhík R{k{þkn çkkðkLke fhk{íkLke ½ýe ðkíkku Mkkt¼¤e yux÷u Mkt½Lkk çkÄk {kýMkku nÍhíkLkk ËþoLkkÚkuo Ãkehkýk ykÔÞk. Mkt½Lkk ykx÷k çkÄk {kýMkkuLku òuE nÍhík R{k{þkn çkkðkyu ÃkwAâw : ík{u çkÄk õÞkt sE hÌkku Aku ? Mkt½Lkk {kýMkkuyu sýkÔÞw fu y{ku Mkðkuo fkþeLke òºkkyu sE hÌkk Aeyu. nÍhíku sýkÔÞw “{Lk [tøkk íkku fÚkhku{U øktøkk” ík{Lku çkÄkLku ynªs fkþeLke òºkk fhkðe ykÃkw íkku fu{ ? Mkt½Lkk {kýMkkuyu sðkçk ykÃÞku y{kuLku ynªÞk s òºkk fhkðe ykÃkþku íkku ík{khe ½ýes {nuhçkkLke ÚkMku. fu{fu fkþeLkku hMíkku ½ýku ÷ktçkku Au íkuLke MkVh {neLkkLkk {neLkkykuLke Au. yLku íku{kt Ãký ½ýe íkf÷eVku Mk{kyu÷e Au. y{khe MkkÚku LkkLkk çkk¤fku Ãký Au. ík{ku ynª fkþeLke òºkk fhðkþku íkku y{ku Mkðkuo Mkt½Lkk {kýMkku ík{khk rþ»Þku çkLke sE ík{kuLku y{khk økwY (Ãkeh) íkhefu yÃkLkkðeþw. nÍhík R{k{þkn çkkðkyu sýkÔÞw fu ík{ku Mkðkuo yksLke hkík ynª hnku íkku fk÷u ykøk¤ sRþw. nÍhík R{k{þkn çkkðkLkk nwõ{ «{kýu çkÄk {kýMkkuyu Ãkehkýk{kts {wfk{ fÞkuo Mkðkhu WXíkks Mkt½Lkk {kýMkku Ãkehkýk{kt Lkne Ãkhtíkw fkþe{kt sýkÞk. Mkt½Lkk çkÄk {kýMkkuyu øktøkkMLkkLk fÞwo. ËuðËþoLk fÞko yLku fkþeLkk Lkk{Lke su nwtze níke íkuLkk YrÃkÞk Ãký ðxkðe r÷Äk. çkúkñýkuLku ¾kðkLkwt Ãký ¾ðzkÔÞw ík{k{ Äk{eof r¢Þkyku fhe hkík Ãkzíkk Mkt½Lkk çkÄk {kýMkku ykhk{ fhðk Mkwíkk çkÄks {kýMkku MkwE økÞk Mkðkhu fkþe Lknª Ãkehkýk{kt ykt¾ ¾w÷e. yk ysçk fhk{ík òuE Mkt½Lkk çkÄks {kýMkku f÷{kyu n¬ ÷kR÷kn RÕ÷Õ÷kn {wnB{ËwhohMkq÷wÕ÷kn ÃkZe MkíkÃktÚkÚke ÃkkðLk ÚkÞk. ÃkAeÚke Mkt½Lkk fux÷kf {kýMkkuyu fkþe fkøk¤ ÷¾e sðkçk {tøkkÔÞku fu y{ku çkÄk Mkt½Lkk {kýMkku fkþe V÷kýk rËðMku ykÔÞk níkk fu Lknª ? íÞktÚke sðkçk {éÞku fu nfefík çkÄe ¾he Au. ík{ku fu{ sðkçk {tøkkðku Aku íku y{khe Mk{s{kt LkÚke ykðíkw. ík{khk rË{køk íkku LkÚke çkøkzÞkLku ? Mkt½Lkk çkÄk {kýMkku Ãkrðºk MkíkÃktÚk{kt Ëk¾÷ ÚkÞk yLku íku{Lke sLkkuRyku Wíkkhe suLkwt ðsLk çkhkçkh Mkðk{ý níkw íkuLku yuf søÞkyu hk¾e suLkwt Lkk{ “sLkkuE” søÞk hk¾ðk{kt ykÔÞw. yksu Ãký MkkÄkhý {kýMkLku òuE ÏÞk÷ ykðe þfu Au fu sLkkuELkwt ðsLk Mkðk{ý nkuÞ íkku íkuLkk ÃknuhLkkh {kýMkkuLke MktÏÞk fux÷e nþu. íkuLku òuE rþfo fhðkðk¤k {kýMkku Rçkhík nktMk÷ fhe þfu yLku ÃkkuíkkLkk økwLkknkuLke íkkiçkk fhu Au. yksu Ãký íku sLkkuRykuLku òuE fux÷kf Lkðk {kýMkku MkíkÃktÚk{kt Ëk¾÷ ÚkE {wõíkeLkku Mkk[ku {køko yÃkLkkðu Au. yuf ð¾ík økwshkíkLkk MkwÕíkkLk {un{wË çkuøkzk nÍhíkLke {w÷kfkíku Ãkehkýk ykÔÞk. fhk{íkku òuE nÍhík R{k{þkn çkkðkðu sýkÔÞw fu {khe yuf yhs Au fu {khe þknÍkËe çkwÍwøko ¾kíkwLkLke þkËe ík{khk VhÍLËu Lkuf ykhÍw{LËLkk ÷øLk {khe rËfhe MkkÚku fhku íkku {Lku ½ýes ¾wþe Úkþu. íÞkh ÃkAe nÍhík Lkqh{wnB{Ë (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lkk ÷øLk þknÍkËe çkwÍwøko ¾kíkwLk MkkÚku ÚkE økÞk. nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkyu ÃkkuíkkLke nÞkíke{kts Ëhøkkn þheV íkiÞkh fhkðe su yk÷eþkLk yLku ¼ÔÞ þkLkËkh ËhøkknLku òuðkÚke yksu Ãký ytËkÍku ÷økkðe þfkÞ Au fu ÷k¾ku YrÃkÞkLkk ¾[uo yk Ëhøkkn çkLke nþu. Ëhøkkn çkLkkðíkk níkk íku ð¾íku nÍhík R{k{þkn çkkðk ËhøkknÚke Ërûký{kt ykðu÷ ‘LkøkeLkk ½w{xe’ {kt çkuMke ík{k{ ËhøkknLkwt fk{fks fhðíkk níkk. {sqhkuLku {sqhe ynªÚkes ykÃkíkk níkk. yuf ð¾ík yuf {sqhu òuÞw fu nÍhík Ãkeh Mkknuçk yu{Lke çkuMkðkLke økkËe Lke[uÚke ík{k{ {sqhkuLku Ëk{ [wfðu Au íkuýu hkík{kt ykðe økkËe Lke[uÚke çkÄe s{eLk ¾kuËe Lkk¾e. fkhý fu íkuLku ÷køÞw fu yk økkËe Lke[u çkÄk YrÃkÞk Ëkxðk{kt ykÔÞk Au. íku {sqh ¾kuËíkk ¾kuËíkk Úkkfe økÞku Ãký fkuE [eÍ (YrÃkÞk) nkÚk Lknª ykðíkk íkuýu íku søÞkLke {kxe níke íkuðe fhe Lkkt¾e. Mkðkh Ãkzíkk fk{fks þwY ÚkÞw. [kuh {sqh Ãký nksh ÚkÞku. MkktsLkk R{k{þkn çkkðkyu {sqheLkk Lkkýkt [wfððk {ktzÞk [kuh {sqhLkku {sqheLkk ÃkiMkk ÷uðkLkku ðkhku ykðíkk nÍhík R{k{þkn çkkðkyu íku [kuh {sqhLku zçk÷ {sqheLkk ÃkiMkk [wfÔÞk [kuh {sqhu sýkÔÞw fu nÍhík ykÃk MkknuçkLke ¼q÷ ÚkkÞ Au. {Lku {sqheLkk Lkkýk zçk÷ {éÞk Au Ãkeh R{k{þkn çkkðkyu sýkÔÞw fu {khe ¼w÷ LkÚke íku hkíkLkk Ãký ½ýe {sqhe fhe Au. yk fhk{ík òuE çkÄks {sqhku nuhkLk ÚkE økÞk. yLku MkíkÃktÚkÚke ÃkkðLk ÚkÞk. nÍhík Ãkeh R{k{wÆeLk (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lke ¼ÔÞ yLku yk÷eþkLk Ëhøkkn{kt Ãkwhkýe RhkLke Lkfþeðk¤w yLkku¾e ZçkLkwt fk{ òuðk{kt ykðu Au. ËhøkknLke QÃkh MkkuLkkLkk {kuxk f¤þku þku¼kÞ{kLk Au. ËhøkknLkk ËhðkÍk [ktËeLkk çkLkkððk{kt ykðu÷k Au. Ëhøkkn{kt çku fçkhkuLke ð[{kt nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLke fçkh Au. íkuLke Ãkùe{ íkhV nÍhík Lkqh{wnB{Ëþkn (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) íku R{k{þkn çkkðkLkk VhÍLË (Ãkwºk) Lke fçkh Au yLku Ãkqðo{kt çkeçke “Vkrík{k” nÍhík R{k{þkn çkkðkLkk Ãkrðºk ÃkÂíLkLke fçkh Au. Ëhøkkn{kt rft{íke yrffku yLku MkkuLkk [ktËeLkwt ½ýw fk{ Au. íku ½ýwts ykf»kof Au. ËhøkknLke rËðk÷kuLkwt fk{ ½ýwts òuðk ÷kÞf Au. íkuLkwt fk{ ykøkúkLkk íkks{n÷ MkkÚku {¤íkw ykðu Au. Mkutfzku ðhMkku ÚkÞk yk ËhøkknLke rËðk÷ku fkuE Ãký òíkLkk {Mkk÷kÚke Äkuðk{kt ykðíke LkÚke. A¥kk yíÞkhu Ãký fkt[Lke {kVf íku{kt [¤fkx {k÷q{ Ãkzu Au. yLku íku{kt «íÞûk {kuZw Ëu¾kÞ Au. suLkwt ðýoLk ½ýk RríknkMkfkhkuyu fhu÷w Au. fux÷kf ÞwhkuÃkeÞLk {wMkkVhkuyu yk h{ýeÞ ËhøkknLkk Vkuxkyku ÷eÄk Au. ËhøkknLke Ãkqðo rËþk{kt fkfkykuLke f[uhe íkÚkk QÃkh økkËeLkk {kuxk {fkLkku ykðu÷k Au. su{kt nòhku {kýMkku ykhk{Úke hne þfu Au. Lke[u fkuXkh¾kLkwt, çkkðh[e ¾kLkwt Au. MkuðfkuLku hnuðk s{ðkLkk {kuxk {kuxk {fkLkku Au. íkuLke MkkÚku nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLkku Zku÷eyku (Ãk÷tøk) ykðu÷ku Au. íku Ãký MkUfzku ðhMk swLkwt {fkLk Au. yLku íku þkne ËhçkkhLke ÞkË ykÃku Au. ËhøkknLke Ãkùe{u yuf ¼ÔÞ {ÂMsË Ãký ykðu÷e Au. íku {ÂMsË Ãký Ãkun÷kLkk R{kLkËkh Ãkhnusøkkh fkfk yçËwh hne{u MkLk 1100 {kt çkLkkðu÷e Au. yk {ÂMsË{kt yuf MkkÚku MkUfzku {kýMkku Lk{kÍ ÃkZe þfu Au. ðhMk{kt çku ð¾ík íÞkt EËLke þkLkËkh Lk{kÍ ÚkkÞ Au. íku{kt ynªÞkLkk økkËeðk÷k fkfk MkknuçkLku Ãký nksh nkuÞ íkku Lk{kÍ ÃkZðk ykððwt Ãkzu Au. yk {ÂMsËLke çkksw{kt su yuf R{khík{kt R{k{ðkzku ykðu÷ku Au íku{kt Ëh {kunho{ {kMk{kt {s÷eMkku rðøkuhu ÃkZðk{kt ykðu Au. Íhe (íkkSÞk) {kunho{ ËhBÞkLk çkLkkððk{kt ykðu Au. Ëhøkkn þheV íkhVÚke ík{k{ òíkLkwt ¾[o ykÃke yk {kunho{Lkk Ëþ rËðMk þkLkËkh heíku Wsððk{kt ykðu Au. ËhøkknLkkt ftÃkkWLz Lke çknkh “øktøk fwðku” Ãký ykðu÷ Au. íku Ãký nÍhík R{k{þkn çkkðkLke fh{kíkkuLke «íÞûk Mkkûke ykÃke hnu÷ Au. Mkuðfku íkhVÚke Ëh ðhMku Ëþktþ yLku rðþktþLkk nòhku YrÃkÞk R{k{þkn çkkðkLku íÞkt ykÃkðk{kt ykðu Au. ËhøkknLke nòhku rð½k s{eLk Ãký ykðu÷e Au. íkuLke Ãký ykðf Mkkhe heíku ykðu Au. hkuò{kt çkkÄk-{kLkíkkLke Ãký Mkkhe ykðf Au. MkËh ykðf{ktÚkE R{k{þkn çkkðkLkk ðtþòu (MkiÞËku) Lku n¬ku Mk÷eÞkýk, {knðkhe, þkËe, {kiík, rçkÂM{Õ÷kn rðøkuhu Ãkh[whý n¬ku ykÃkðk{kt ykðu Au yLku fkuXkh íkÚkk MkËð]ík rðøkuhu [k÷u Au. økk{ ÷kufkuLku {þeLkÚke Ãkkýe ÃkwY Ãkkzðk{kt ykðu Au. nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLke økkËeðk÷kLku fkfk funðk{kt ykðu Au. íkuLku çkk¤-çkå[k fkuE nkuíkw LkÚke íkuLku MkwLLkíku hMkq÷ (MkÕ÷Õ÷knw y÷Þrn ðMkÕ÷{) {wsçk ËkZe rðøkuhu hk¾ðe Ãkzu Au. ¼½ðk VUxku rðøkuhu Ãknuhðk Ãkzu Au. nÍhík R{k{þkn çkkðkLku yuf ÃkíLke níkk. yLku íku{Lkwt Lkk{ çkeçke Vkíke{k níkw. yLku íku{Lku [kh Ãkwºkku yLku yuf Ãkwºke níke. íku{Lkk Lkk{ Lke[u «{kýu Au. (1) MkiÞË {wnB{Ë þkn (Lkqh y÷e {wnB{Ë þkn) su{Lke Ëhøkkn R{k{þkn çkkðkLke fçkhLke Ãkùe{u ykðu÷ Au. (2) MkiÞË {wnB{Ë çkkrfh þkn íku{Lke Ëhøkkn yn{ËkçkkË MkkhtøkÃkwh [kh xku¤k fçkúMíkkLk Mkk{u ykðu÷e Au. íku ËhøkknLkku ðneðx yn{ËkçkkËLkk Lkqhþkne s{kíkLkk Mkuðfku fhu Au. (3) MkiÞË {wnB{Ë rLkÍkhþknkLke Ëhøkkn þnuh ¾t¼kík{kt LkkhtøkuMkh ík¤kð QÃkh ykðu÷e Au. íku{Lkk Mkuðfku {wMkÕ{kLk, fwt¼kh, økku÷k, fkAeÞk, fzeÞk rðøkuhu {kýMkku yk Ëhøkkn QÃkh ykðu Au. (4) MkiÞiË {wnB{Ë ¾÷e÷ þkn su{Lke Ëhøkkn økwshkíkLkk fze «ktík{kt Ãkkxý þnuh{kt ykðu÷e Au. íku{Lkku WMko hsçk {rnLkkLke 15 íkkhe¾u ÚkkÞ Au. íku{Lkk Mkuðfku ftËkuE, ¼kðMkkh {kuZ ½kt[e rðøkuhu Au. (5) çkeçke yÍeÍk íku{Lku fkuE yki÷kË LkÚke. nÍhík R{k{wÆeLkLkk yuf VhÍLË Lkqhy÷e {wnB{Ë þknLku ºký çkeçkeyku níke. íku{Lkk Lkk{ Lke[u «{kýu Au. (1) çkeçke çkwÍwøko çkuøk{Lku 9 Ãkwºkku yLku 6 Ãkwºkeyku níke. íku{Lkk VhÍLË MkiÞË þnkçkwÆeLk yLku MkiÞË {wMíkVk, yLku MkiÞË y÷e þuh, çkeçke hksu yk÷{ rðøkuhu Au. MkiÞË þnkçkwÆeLk yLku MkiÞË {wMíkVk (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lke yki÷kËLkk MkiÞËku s÷k÷þkne MkiÞËku íkhefu yku¤¾kÞ Au. (2) çkeçke Ãkh{kçkk¤yu yuf VhÍLË níkk yuLku íkuLkwt Lkk{ MkiÞË ¾kLk {wnB{Ë níkw. íku{Lkk ðtþòu MkiÞ˾kLke Lkk{Lkk MkiÞËku Úke yku¤¾kÞ Au. íku{Lke Ëhøkkn Ãkehkýk{kt ykðu÷e Au. (3) çkeçke s{k÷çkkELku yuf VhÍLË níkk. MkiÞË y÷e. suyku LkkLke ðÞ{kt økwshe økÞk níkk. nÍhík Ãkeh R{k{wÆeLk (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lke ðVkík rnshe MkLk. 919 {kt Ãkehkýk{kt Úkyu÷e Au. íku{Lkku WMko þheV h{ÍkLk þheVLke 26 íkkhe¾u ½ýes Äk{Äw{Úke Wsððk{kt ykðu Au. íku{kt ¼køk ÷uðk nÍkhkuLke MktÏÞk{kt Ëqh ËqhÚke yLkwÞkÞeyku Ãkehkýk{kt ykðu Au. WMko rMkðkÞ Ãký ð»ko{kt çkkh {rnLkk{kt çkes, økkufw¤ ykX{, Ähku ykX{, ¼kËhðk MkwËe 11 Lku rðøkuhu rËðMkkuyu ynª {u¤k ¼hkÞ Au. nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLke ËhøkknLke økkËe QÃkh ÚkE økÞu÷ fkfkykuLkk Lkk{ Lke[u «{kýu Au.
(1) þkýk fk{k
(2) fkfk þuh {wnB{Ë
(3) fkfk yçËwÕ÷kn
(4) fkfk Rçkúkne{
(5) fkfk hne{
(6) fkfk fhe{ {wnB{Ë
(7) fkfk þk{Ë
(8) fkfk nMkLk
(9) fkfk hne{
(10) fkfk hkus {wnB{Ë
(11) fkfk Lkqh {wnB{Ë
(12) fkfk ¼w÷k
(13) fkfk Ãkku[k
(14) fkfk «køkS
(15) fkfk LkÚkw
(16) fkfk rËÃkk (yçËwh hne{)
(17) fkfk {LkS
(18) fkfk LkÚÚkw
(19) fkfk LkkLkS
(20) fkfk þk{S
(21) fkfk LkÚÚkw
(22) fkfk ÃkuÚkk
(23) fkfk LkÚÚkw
(24) fkfk fh{Mke
(25) fkfk ÷¾{ý
(26) fkfk hk{S ({hý – 1969)
(27) fkfk MkðS hk{S
(28) fkfk fhþLk MkðS({hý – 2002)
(29) fkfk Ãk[ký MkðS yLku LkkLkS fhþLk (zeVUfxku)
nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLke økkËe QÃkh sýkðu÷ 26 fkfkyku økkËeLkku ðneðx fhLkkh ÚkE økÞu÷k Au yLku ËhøkknLkku ík{k{ ðneðx fhe íku{Lkk yki÷kËLkk MkiÞËkuLku n¬ku ykÃkðk MkíkÃktÚkeykuLku çkkuÄ ykÃkðwt rðøkuhu sýkðu÷ fkÞkuo fkfkyku fhu Au. LkkÞk fkfk WVuo LkkÞk LkMkeYÆeLk(hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) LkkÞk ¼e÷ òíkeLkk níkk yLku íku ÷wtxkYykuLkk MkhËkh níkk. nÍhík Ãkeh R{k{wÆeLk Mkknuçku yn{ËkçkkËÚke økeh{Úkk íkhV çk¤Ëøkkze{kt hðkLkk ÚkÞk íku ð¾íku økkze ÷wxðk ykðu÷k. LkkÞkyu ßÞkhu nÍhík R{k{þkn çkkðkLke økkze hkufe íkku íku{ýu LkkÞkLku sýkÔÞw : yÞ ÷wxuhkykuLkk MkhkËh ! íkq yk «{kýu økwLkknku fhu Au yLku ÷kufkuLkku {k÷ku Ëki÷ík ÷wxu Au íkku íkkhk yk økwLkkneík fkÞkuo{kt íkkhk ½hðk¤k MkkÚk ykÃkþu ? fu íkq yuf÷ku ÷wx fhe økwLnku fhu Au. íkuLkk çkË÷k{kt íkkhku fkuE MkkÚk ykÃkLkkh LkÚke. íkkhk çkk÷ çkå[kykuLku ÃkwA fu íku fhu÷k økwLkkyku{kt íkLku MkkÚk ykÃkþu fu Lknª. nÍhíkLkk Ãkrðºk þçËku Mkkt¼¤e LkkÞkyu sýkÔÞw fu ík{khu {Lku ½uh {kuf÷e ynª Úke [kÕÞk sðw Au. nqt yuðku çkuMk{s LkÚke fu ynªÚke [kÕÞku òQ. íku{ýu sýkÔÞw fu yÞ ÷wxuhkykuLkk MkhËkh ! nqt ynªÚke fËe Lknª òô. LkkÞk fkfk R{k{þkn çkkðkLkk þçËku QÃkh ¼hkuMkku fhe ½uh sE çkk÷ çkå[kykuLku íkuýu ÃkwAâw fu nqt su ÷wx fhe {k÷ Mkk{kLk ÷kðw Aqt yLku íkuLkku su økwLnku ÚkkÞ Au ík{u yk økwLkkn{kt ¼køk ÷uþku fu Lknª ? çkk÷ çkå[kykuyu sýkÔÞw : y{ku økwLkkn{kt ¼køk LkÚke ÷E þfíkk. su fhu íku ¼kuøkðu. ík{u suðw ÷kðku Aku íkuðw y{u ¾kRyu Aeyu. ykðe òíkLke fhk{íkÚke LkkÞk{kt çkwYt ¼÷w Mk{sðkLke þÂõík ÃkiËk ÚkE økE. fhu÷k økwLkkykuLkku ÃkùkíkkÃk fhíkku fhíkku ÃkkAku ykÔÞku. swðu Au íkku nÍhík R{k{þkn çkkðk økkze{kt çkuXu÷k Au. íkuLku ¾Þk÷ ykÔÞku fu {nkÃkwY»kkuLku {khk suðk MkUfzku ÷wxuhk ykðu íkku Ãký íku{Lku LkwfMkkLk LkÚke ÃknkU[kze þõíkk ÃkAe íku nkÚk òuze nÍhík R{k{þkn çkkðkLkku {wheË çkLke f÷u{kyu n¬ ÷kR÷kn RÕ÷Õ÷kn {wnB{ËwhohMkq÷wÕ÷kn ÃkZðk ÷køÞku. yLku MkíkÃktÚk{kt Ëk¾÷ ÚkÞku. ½uh sE ÃkkuíkkLkk çkk÷ çkå[kykuLku ÷E ykðe íku{Lku fý MkíkÃktÚkÚke ÃkkðLk fÞko. LkkÞkLkwt çkÄwt fwxwtçk MkíkÃktÚke çkLke økÞw. yLku LkkÞkLku çkwÍwøkeoLkku ¾eíkkçk ‘fkfk’ ykÃkðk{kt ykÔÞku. LkþeYÆeLkÚke MktçkkuÄðk{kt ykÔÞk. rþLkkuh íkk÷wfkLkk fwfþ økk{{kt sE íÞktLkk ÷kufkuLku MkíkÃktÚk Mk{òððk ÷køÞk. LkkÞk fkfkLke ðVkík {kunho{ íkkhe¾ 3 S yu ÚkE íku{Lke Ëhøkkn fwfþ økk{{kt Au. yk rþLkkuh íkk÷wfkLkwt yuf økk{ Au. ©e{tík {nkhkò økkÞfðkz íkhVÚke ËhøkknLke rËðk çk¥ke {kxu 700 rð½k s{eLk ykÃkðk{kt ykðu÷ Au. ¼kËhðk MkwËe 2 Lku rËðMku ynª ¼khu {u¤ku ¼hkÞ Au. nÍhík nkÍh çkuøk nÍhík nkÍh çkuøkLkwt yMk÷ Lkk{ r{hÍk yçËw÷ hne{ Au. yLku íku{Lkku RÕfkçk nkÍh çkuøk Au. íkuyku çkkËþknÍkËk Au. íkuyku RhkLk íkhVLkk hnuðkþe sýkÞ Au. fu{fu ‘çkuøk’ r¾íkkçk RhkLk Ëuþ{kt Mkkhk hneMkku yLku W{hkðkuLku ykÃkðk{kt ykðu Au. íku QÃkhÚke ytËkÍku ÷økkðe þfkÞ Au fu íku RhkLkLkk çkkËþknLkk Akufhk Au. nÍhík þkn R{k{wÆeLk (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lke fhk{ík yLku YnkrLkGÞík òuE nkÍhçkuøku Ãký Vfehe RrgÞkh fhe ÷eÄe. yLku nÍhík R{k{þkn çkkðkLke MkkÚkus ÃkkuíkkLke rÍLËøke økwÍkhðkLke yhs fhe. íÞkh ÃkAe R{k{þkn çkkðkyu ykÃkLku ÃkkuíkkLke MkkÚku {ËËøkkh íkhefu MkkÚk{kt hkÏÞk yLku Úkkuzkf Mk{Þ ÃkAe ÃkkuíkkLkk rþ»Þ (¾÷eVk) çkLkkðe r¾÷kVíkLkku ÷eçkkMk yÃkoý fÞkuo. nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLke ßÞkhu ðVkíkLkku ð¾ík LkSf ykÔÞku íÞkhu LkkÞk fkfk, ¼k¼khk{, nkÍhçkuøk, yLku fefeçkkE rðøkuhuLku çkku÷kÔÞk. yLku sýkÔÞw fu ík{ku Mkk[k MkíkÃktÚke (R{kLkËkh) Aku. {khk Mkk[k {ËËøkkh íkhefu ík{u MkkÚk ykÃÞku Au. íku çkË÷ ¾wËk íkyk÷k íkuLkku çkË÷ku ík{Lku sYh ykÃkþu. nðu nqt Úkkuzkfs Mk{Þ{kt yk VkLke ËwrLkÞk íÞS sLkkh Aqt. yLku ík{ku MkíkÃktÚk «[kh [k÷w hk¾þku. fwËhík ík{kuLku íku{kt sYh fk{Þkçke ykÃkþu. R{k{þkn çkkðkyu nkÍhçkuøkLku sýkÔÞw fu {khe ðVkík ÃkAe Úkkuzkf xkR{ ÃkAe ík{ku Ãký ¾wËkLke hun{ík{kt ÃknkU[þku. ík{khe fçkh þheV {khe ËhøkknÚke Úkkuzkfs fË{ QÃkh çkLkkððk{kt ykðþu. fzf{kt fzf MkqÞoLke ÄwÃk Ãkzþu Ãký ík{khe fçkh rçk÷fw÷ Xtzes hnuþu. yLku {khe ËhøkknLke QÃkh fw÷, Vkíkunk fhLkkh Ëhuf ©æÄk¤w Ãknu÷k ík{kuLku Vw÷ rðøkuhu [¤kðe ÃkAe {khe Ëhkøkn QÃkh ykðþu. nÍhík R{k{þkn çkkðkLkk sýkÔÞk «{kýu Úkkuzkf Mk{Þ ÃkAe nkÍh çkuøk ðVkík ÃkkBÞk yLku íku{Lke fçkh R{k{þkn çkkðkLkk hkuòLkk þunLk{kt Au. yksu Ãký Ëhøkkn QÃkh ykðLkkh {kýMkku Ãkun÷k nkÍhçkuLku Vw÷ rðøkuhu [¤kðe ÃkAe nÍhík R{k{þkn çkkðkLke Ëhøkkn QÃkh ykðu Au. yksu Ãký MkqhsLke Mkg{kt Mkg økh{e nkuÞ Au A¥kk Ãký fçkh rçk÷fw÷ Xtze hnu Au. yk fhk{ík yksu Ãký nkÍhçkuøkLke fçkh{kt òuðk{kt ykðu Au. nÍhík ¼k¼khk{ Mkknuçk (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) ¼k¼khk{Lkwt yMk÷ Lkk{ ‘hk{S’ Au. íkuyku fMçku Ãkux÷kËLkk hneþ níkk. yLku òíku Ãkxu÷ (ÃkkxeËkh) níkk. nÍhík Ãkeh R{k{wÆeLk (hn{íkwÕ÷kn y÷Þn) Lke fh{kíkkuLke íkkyheV Mkkt¼¤e yuf ð¾ík R{k{þkn çkkðkLke Mkuðk{kt nkÍh ÚkÞk yLku ½ýks ¾wþ ÚkÞk. yLku sýkÔÞw fu yÞ ðr÷ÞwÕ÷kn ! (yuxu÷u fu yÞ yÕ÷kn Lkk ËkuMík) nqt ykÃkLke {khVík ¾wËkLke çkkhøkkn{kt {fçkw÷ Úkðk [knwt Aqt. íÞkh ÃkAe nÍhík R{k{þkn çkkðkyu íku{Lku ÃkkuíkkLkk rþ»Þ çkLkkðe f÷u{kyu n¬ ÷kR÷kn RÕ÷Õ÷kn {wnB{ËwhohMkq÷wÕ÷kn ÃkZkðe MkíkÃktÚk{kt Ëk¾÷ fÞko. íku{ýu ¾wËkLku yku¤¾ðk ½ýkus heÞkÍ (¼Âõík) fÞkuo. Úkkuzkf Mk{Þ{kt ¼k¼khk{ Ãkwhk ¿kkLke çkLke økÞk. yLku {nkÃkwY»kLkk Ëhsu ÃknkU[e økÞk. R{k{þkn çkkðkyu íku{Lku LkMkeník ðMkeník fhe MkíkÃktÚk «[kÚkuo [hkuíkh íkhV hðkLkk fÞko. ¼k¼khk{u nÞkíke MkwÄe yk SÕ÷k{kt MkíkÃktÚk «[kh fÞkuo yLku íÞkts LkzeykË íkk÷wfkLkk ‘Ëuðk’ økk{{kt ðVkík ÃkkBÞk. yk økkËe Ãký Ãkehkýk ËhøkknLke yuf þk¾k økýðk{kt ykðu Au. nÍhík fefe çkkE Mkknuçk fefe çkkE Mkknuçk Ãký ¼k¼khk{ MkknuçkLke çknuLk Au. ¼k¼khk{u MkíkÃktÚk «[kh fÞko íku{kt Ëk¾÷ Úkyu÷k MkíkÃktÚkeyku{kt fefe çkkE MkknuçkLkku Ãknu÷ku Lktçkh Au. MkíkÃktÚk{kt Ëk¾÷ ÚkÞk ÃkAe nÍhík Ãkeh R{k{þkn çkkðkLke Mkuðk{kt Ãký ½ýks rËðMkku økwòhe VkÞËku WXkÔÞku. nÍhík R{k{þkn çkkðkyu sýkÔÞw fu ík{ku yuf Lkðwt økk{ ðMkkðku yLku íÞkt hnku. fefe çkkE Mkknuçku ‘hkuý’ Lkk{Lkwt yuf økk{ ðMkkÔÞw y™u íÞkt hne MkíkÃktÚk «[kh fhðk ÷køÞk. yLku Úkkuzkf Mk{Þ{kt yMktÏÞ ¼kE çknuLkku MkíkÃktÚk{kt Ëk¾÷ ÚkÞk íkuykuLke ðVkík ‘hkuý’ {kt ÚkE. yk økkËe Ãký Ãkehkýk ËhøkknLke yuf þk¾k økýðk{kt ykðu Au. : «fkþf : R{k{þkne MkkËkík fr{xe, Ãkehkýk.